vrijdag, 07 januari 2011
De eerste signalen van autisme zijn al bij tweejarige of nog jongere kinderen te herkennen. Gezondheidszorgpsycholoog Servatius-Oosterling pleit in haar proefschrift voor vroege herkenning van autisme door speciaal geschoolde deskundigen, bijvoorbeeld medewerkers van consultatiebureaus. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter je de ontwikkeling van het kind kan stimuleren, zo is de gedachte.
De diagnostiek bij jonge kinderen is lastig, omdat de criteria voor autismespectrumstoornissen minder goed bij deze doelgroep passen. Zo is het ‘napapegaaien’ bij jonge kinderen normaal en ook het uitblijven van vriendschappen met leeftijdsgenoten hoeft op jonge leeftijd nog geen reden te zijn tot extra zorg.
Vastlopen op school
Een autismespectrum-stoornis wordt in Nederland vaak pas vastgesteld wanneer het kind naar school gaat, waar andere eisen aan hem worden gesteld. De ouders van het kind zijn dan meestal al wel de nodige opvoedingsproblemen tegengekomen en met een opeenstapeling van onbegrip, stress en andere moeilijkheden geconfronteerd.
Vastlopen op school
Een autismespectrum-stoornis wordt in Nederland vaak pas vastgesteld wanneer het kind naar school gaat, waar andere eisen aan hem worden gesteld. De ouders van het kind zijn dan meestal al wel de nodige opvoedingsproblemen tegengekomen en met een opeenstapeling van onbegrip, stress en andere moeilijkheden geconfronteerd.
Alarmsignalen voor ASS
Vroege herkenning verloopt in twee stappen, via een zogeheten vroeg-detectieprogramma. De eerste stap is een grove screening aan de hand van acht alarmsignalen, te weten:
Vroege herkenning verloopt in twee stappen, via een zogeheten vroeg-detectieprogramma. De eerste stap is een grove screening aan de hand van acht alarmsignalen, te weten:
- Niet brabbelen op de leeftijd van 12 maanden.
- Geen interesse in andere mensen bij 12 maanden.
- Niet lachen naar anderen bij 12 maanden.
- Niet reageren op eigen naam bij 12 maanden.
- Geen gebaren (wijzen, zwaaien) bij 12 maanden.
- Geen functioneel taalgebruik bij 18 maanden.
- Geen twee-woordszinnen bij 24 maanden.
- Verlies van verworven vaardigheden op elke leeftijd.
Stepped careAls het kind gedrag vertoont dat overeenkomt met één van deze alarmsignalen, is een aanvullende screening met een speciale vragenlijst nodig. Deze tweede stap kan bijvoorbeeld plaatsvinden op het consultatiebureau of bij een centrum voor integrale vroeghulp. Als ook deze aanvullende screening positief is, moet een kind worden doorverwezen naar een kinderpsychiatrisch centrum om definitief uitsluitsel te krijgen.
Verbeterde screeningServatius-Oosterling toont aan, dat de kans op een diagnose vóór de leeftijd van 36 maanden toeneemt van vijf procent (!) naar bijna dertig procent door scholing, in combinatie met introductie van het vroeg-detectieprogramma. Of de stoornis al zo jong wordt herkend, hangt mede af van de ernst van de beperkingen. Kinderen met mildere kenmerken en een hogere intelligentie worden toch nog vaak op latere leeftijd gediagnosticeerd. Voorbeelden hiervan zijn kinderen met PDD-nos en stoornis van Asperger.
Van opsporing naar interventie
De reden van het belang van vroege signalering is uiteraard de mogelijkheid tot vroege interventie. Echter, uit onderzoek van dezelfde psycholoog bleek dat een speciale training voor ouders van een jong kind met autisme niet van toegevoegde waarde was boven de reeds bestaande zorg. Toch zijn opvoedingsdeskundigen overtuigd van het belang van de vroege herkenning van autisme. Ten eerste is het niveau van de zorg voor jonge kinderen in Nederland waarschijnlijk al behoorlijk hoog. Ten tweede is vroege onderkenning belangrijk zodat gezinsleden beter met het gedrag om leren gaan en er in het gezin minder stress en spanningen ontstaan. Naast het belang voor het kind is de ontlasting van andere gezinsleden dus een belangrijke verdienste van de vroege herkenning.
De reden van het belang van vroege signalering is uiteraard de mogelijkheid tot vroege interventie. Echter, uit onderzoek van dezelfde psycholoog bleek dat een speciale training voor ouders van een jong kind met autisme niet van toegevoegde waarde was boven de reeds bestaande zorg. Toch zijn opvoedingsdeskundigen overtuigd van het belang van de vroege herkenning van autisme. Ten eerste is het niveau van de zorg voor jonge kinderen in Nederland waarschijnlijk al behoorlijk hoog. Ten tweede is vroege onderkenning belangrijk zodat gezinsleden beter met het gedrag om leren gaan en er in het gezin minder stress en spanningen ontstaan. Naast het belang voor het kind is de ontlasting van andere gezinsleden dus een belangrijke verdienste van de vroege herkenning.
Bronnen
- Servatius-Oosterling, I. Advancing early detection of autism spectrum disorder by applying an integrated two-stage screening approach. Journal of Child Psychology en Psychiatry. 2010 volledig proefschrift
- Website UMC St Radboud Nijmegen [accessed december 2010] www.umcn.nl Vroege onderkenning van autisme bepleit volledig artikel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten