Effectieve behandeling tegen winterdepressie

donderdag, 25 november 2010

Net als volwassenen kunnen ook kinderen gedurende de donkere wintermaanden last hebben van de bekende winterdip. Hun klachten kenmerken zich met name door vermoeidheid, lusteloosheid en snel geïrriteerd zijn. Ook somberheid en angsten komen voor. Gelukkig is er een effectieve behandeling.

Ongeveer 3% van de kinderen heeft te maken met winterdepressies, met name meisjes in de puberleeftijd. De winterdepressie onderscheidt zich van de ‘normale’ depressie door een toename (in plaats van afname) in de eet- en slaapbehoefte.

Geen placebo-effect
Dat patiënten met de zogenaamde Seasonal Affective Disorder baat hebben bij lichttherapie, was al langer bekend. Tot op heden werd echter gedacht dat dit effect grotendeels op placebowerking berustte: doordat de patiënt denkt dat het werkt, worden de klachten vanzelf minder.
Nu is er wetenschappelijk bewijs dat de lichttherapie zelf wel degelijk werkt, zelfs nog beter dan medicijnen. De therapie bestaat uit een weeklang een dagelijkse sessie van ongeveer drie kwartier voor een speciale lamp. Voor de meeste mensen is deze week voldoende om er de winter mee door te komen. Ook voor kinderen is de therapie geschikt. Omdat er daarnaast weinig bijwerkingen bekend zijn, zal deze therapie voor veel kinderen de voorkeur verdienen boven medicatie. 

Biologische klok
Door de lichttherapie wordt overmatige melatonineproductie tegengegaan. Dit laatste is namelijk het centrale probleem bij mensen met winterdepressies. Doordat er in de winter relatief weinig licht is, maakt het lichaam extra melatonine aan. Dit is normaliter een teken voor het lichaam dat het zich moet gaan klaarmaken voor de nacht. Om dezelfde reden wordt melatonine regelmatig voorgeschreven aan kinderen met slaapproblemen. Overdag is deze stof uiteraard niet functioneel: mensen voelen zich moe en lusteloos. In feite is hun biologische klok dus in de war.

Dat het wetenschappelijk bewijs van het effect van lichttherapie zo lang op zich heeft laten wachten, heeft te maken met methodologische beperkingen. Vaak wordt voor dit soort experimenten gebruik gemaakt van proefdieren, zoals ratten en muizen. Aangezien dit nachtdieren zijn, is hun biologische klok niet te vergelijken met de onze. Nu is er een rattensoort ontdekt dat eenzelfde reactie heeft op licht als wij, en ook een ‘winterdepressie’ kan ontwikkelen. Het gegeven dat deze ratten zeer goed reageren op de lichttherapie, maakt een eventueel placebo-effect minder aannemelijk. De rat weet immers niet dat hij behandeld wordt.

Hoewel er een effectieve behandeling is, lijkt het ontstaan van de winterdepressie helaas lastig te voorkomen. Interessant is dat mensen uit Ijsland er nauwelijks last van hebben, terwijl immigranten in Ijsland er wél last van hebben. Dit doet een genetische oorzaak vermoeden.

Bronnen

• Ashkenazy et al. We are in the dark here: induction of depression- and anxiety-like behaviours in the diurnal fat sand rat, by short daylight or melatonin injections. The International Journal of Neuropsychopharmacology. 2008.
• Website Scientias [accessed november 2010] www.scientias.nl Het mysterie van de winterdip. volledig artikel