maandag, 06 september 2010
Duizenden kinderen worden dagelijks het slachtoffer van pesterijen. Buitensluiten, schelden en lichamelijk geweld zijn schadelijk voor de sociaal-emotionele ontwikkeling en laten vaak nog lange tijd hun sporen na. Naast de (geestelijke) gezondheid van een kind, kan pesten ook het leer- en werkklimaat in de school aantasten. Scholen geven het thema pesten steeds meer prioriteit. Wat is nu een bewezen effectieve aanpak?
Pestgeschiedenis
Pesten is van alle tijden, maar pas in 1988 kwam de overheid in actie met een advies om pestproblematiek op scholen structureel aan te pakken. In 1997 werd echter duidelijk dat de vele uitgevoerde projecten geen enkel effect hadden. Het aantal pestincidenten bleek zelfs te zijn toegenomen. In 2009 werd door de Tweede Kamer wederom geconstateerd dat het anti-pestbeleid gefaald had. Het cyberpesten was hierbij een opkomend probleem. Maar inmiddels waren er wel hoopgevende resultaten van de pilot van de recent ontwikkelde PRIMA-methode, geïnspireerd door de Noorse anti-pestgoeroe Dan Olweus.
PRIMA anti-pestmethode
Een PRIMA-school krijgt een externe gecertificeerde begeleider toegewezen die regelmatig intervisiebijeenkomsten geeft op school. Alle leraren volgen een training vooraf en er wordt een Kernteam Pesten in het leven geroepen. Ook ouders worden betrokken.
De methode bestaat uit een handleiding, lesmateriaal en een training voor leerlingen, scholen en regionale begeleiders. Kenmerkend voor de PRIMA anti-pestmethode is dat de schoolleiding een permanent anti-pestbeleid voert op basis van heldere afspraken en regels voor leerlingen en docenten.
Prima resultaten
Uit wetenschappelijk onderzoek van TNO (2008) bleek dat op de 24 deelnemende scholen het pestgedrag sterk was afgenomen, tot 70% in groep 6. Het aantal slachtoffers was in twee jaar tijd met 65% gedaald. Dit verschil was significant ten opzichte van de afname die plaatsvond in de controlegroepen (reguliere scholen met een eigen anti-pestbeleid). Het aantal pesters nam in twee jaar tijd ook af, maar niet sterker dan bij de reguliere scholen uit de controlegroep. Deze afname in het aantal pesters vond bovendien alleen in het eerste projectjaar plaats. Wellicht hangt dit samen met een verschil in de aard van de pesters. Het is denkbaar dat de meer beïnvloedbare ‘meeloper’ sterker en sneller reageert op de methode dan de hardnekkige ‘aanstichter’. Dit zou verder onderzocht kunnen worden.
Keerzijde van succes
De andere kant van de medaille is dat PRIMA-scholen -zoals de Meander in Spijkenisse- door de succesvolle aanpak juist extra risicoleerlingen lijken aan te trekken. Het aantal aanmeldingen van zowel extreem kwetsbare - als gedragsgestoorde leerlingen neemt toe, waardoor het weer moeilijker wordt om de groepen veilig en in balans te houden. Dit probleem wordt uiteraard minder naarmate meer scholen zich aansluiten bij de methode.
Naast het terugdringen van meetbaar pestgedrag, beoogt de PRIMA-methode tot slot ook het algehele pedagogische klimaat van de school te verbeteren. Een eventuele preventieve werking hiervan zou in toekomstig onderzoek nader beoordeeld moeten worden.
Pestgeschiedenis
Pesten is van alle tijden, maar pas in 1988 kwam de overheid in actie met een advies om pestproblematiek op scholen structureel aan te pakken. In 1997 werd echter duidelijk dat de vele uitgevoerde projecten geen enkel effect hadden. Het aantal pestincidenten bleek zelfs te zijn toegenomen. In 2009 werd door de Tweede Kamer wederom geconstateerd dat het anti-pestbeleid gefaald had. Het cyberpesten was hierbij een opkomend probleem. Maar inmiddels waren er wel hoopgevende resultaten van de pilot van de recent ontwikkelde PRIMA-methode, geïnspireerd door de Noorse anti-pestgoeroe Dan Olweus.
PRIMA anti-pestmethode
Een PRIMA-school krijgt een externe gecertificeerde begeleider toegewezen die regelmatig intervisiebijeenkomsten geeft op school. Alle leraren volgen een training vooraf en er wordt een Kernteam Pesten in het leven geroepen. Ook ouders worden betrokken.
De methode bestaat uit een handleiding, lesmateriaal en een training voor leerlingen, scholen en regionale begeleiders. Kenmerkend voor de PRIMA anti-pestmethode is dat de schoolleiding een permanent anti-pestbeleid voert op basis van heldere afspraken en regels voor leerlingen en docenten.
Prima resultaten
Uit wetenschappelijk onderzoek van TNO (2008) bleek dat op de 24 deelnemende scholen het pestgedrag sterk was afgenomen, tot 70% in groep 6. Het aantal slachtoffers was in twee jaar tijd met 65% gedaald. Dit verschil was significant ten opzichte van de afname die plaatsvond in de controlegroepen (reguliere scholen met een eigen anti-pestbeleid). Het aantal pesters nam in twee jaar tijd ook af, maar niet sterker dan bij de reguliere scholen uit de controlegroep. Deze afname in het aantal pesters vond bovendien alleen in het eerste projectjaar plaats. Wellicht hangt dit samen met een verschil in de aard van de pesters. Het is denkbaar dat de meer beïnvloedbare ‘meeloper’ sterker en sneller reageert op de methode dan de hardnekkige ‘aanstichter’. Dit zou verder onderzocht kunnen worden.
Keerzijde van succes
De andere kant van de medaille is dat PRIMA-scholen -zoals de Meander in Spijkenisse- door de succesvolle aanpak juist extra risicoleerlingen lijken aan te trekken. Het aantal aanmeldingen van zowel extreem kwetsbare - als gedragsgestoorde leerlingen neemt toe, waardoor het weer moeilijker wordt om de groepen veilig en in balans te houden. Dit probleem wordt uiteraard minder naarmate meer scholen zich aansluiten bij de methode.
Naast het terugdringen van meetbaar pestgedrag, beoogt de PRIMA-methode tot slot ook het algehele pedagogische klimaat van de school te verbeteren. Een eventuele preventieve werking hiervan zou in toekomstig onderzoek nader beoordeeld moeten worden.
Bronnen
- Website TNO [accessed september 2010]. www.tno.nl PRIMA anti-pestmethode effectief tegen pesten op de basisschool. volledig artikel
- Website NIGZ [accessed september 2010] www.nigz.nl PRIMA anti-pestmethode. volledig artikel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten