Herstart junior helpt kinderen weer naar school

vrijdag, 14 oktober 2011

In de afgelopen drie jaar hebben 50 leerlingen deelgenomen aan een experimenteel Herstart junior project. Dat is een variatie op het landelijke Herstart-programma voor thuiszitters, maar dan speciaal voor de basisschool. Vrijwel alle kinderen zijn erin geslaagd hun schoolloopbaan weer op te pakken. Zowel ouders als kinderen ervaren Herstart als een fijne periode.

De verwachting van dit Rotterdamse experiment was dat vooral jongens uit groep 6,7 en 8 zich zouden aanmelden. Maar al gauw bleek dat er ook vanuit de onderbouw veel interesse was. De aanmeldingen betroffen vooral jongens, uit multi-problem gezinnen met vaak een allochtone afkomst. Zij waren van school verwijderd of bleven langere tijd ongeoorloofd weg van school.

Zeer intensief zorgarrangement
In termen van Passend Onderwijs is het Herstartproject een zeer intensief zorgarrangement. Het programma duurt 16 weken en bestaat uit 3 fases:

1. week 0-5 Wennen aan regelmatige schoolgang, omgaan met leerlingen en leerkrachten, werkdoelen vaststellen, huisbezoek door maatschappelijk werker, toetsafname voor vaststellen niveau.
2. week 6-10 Handelingsgericht onderzoek, evaluatie met ouders, aanvraag cluster 4 (indien nodig), omslag van wennen naar omgaan met gestelde eisen.
3. week 11-16 Leerling werkt op eigen didactisch niveau en aan eigen gedragsdoelen, voorbereiding overdracht naar vervolgschool, eindevaluatie handelingsplan.

Sociaal-emotionele inhaalslag
De nadruk ligt binnen het project op de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Ze leren hun leerlingrol weer goed te vervullen en positief te functioneren in een groep leeftijdsgenoten. Aangezien zij op hun oude school vaak een uitzonderingspositie hadden, schieten hun sociale vaardigheden meestal tekort.

Succeservaring
Het succes van het project hangt van meerdere factoren af, zo beschrijft de uitvoerende projectlocatie. Voor alle leerlingen is het belangrijk succeservaringen op te doen. Dat gebeurt door nét iets lager in te steken dan het niveau dat bij de start bij de leerling wordt vastgesteld. Dit niveau bleek overigens vaak lager dan het niveau waar de verwijzende school vanuit ging.
De invulling van de lessen is grotendeels individueel, omdat de leerlingen allemaal een andere leeftijd hebben en de samenstelling van de groep voortdurend wisselt. Waar mogelijk wordt wel samengewerkt. Uiteraard is er tijdens vrije momenten meer ruimte voor het oefenen van sociale vaardigheden.

Herstart geslaagd, en daarna?
Na 16 weken moeten de kinderen doorstromen naar een vervolgschool. Doorgaans is dat een cluster 4 school: meestal ZMOK, soms LZK (internaliserend). Enkele kinderen gingen terug naar hun reguliere school van herkomst, met ambulante begeleiding vanuit het project. In sommige gevallen kwamen leerlingen in verband met wachtlijsten voor cluster 4 scholen, na afloop van het project alsnog tijdelijk thuis te zitten. Dit probleem geldt ook voor doorverwijzingen richting Jeugdzorg.

Op basis van de evaluatie lijkt Herstart junior een zeer nuttige toevoeging te zijn voor Passend Onderwijs. Het is al vele malen aangetoond dat het volgen van onderwijs de kansen op de arbeidsmarkt vergroot. Maar om elk kind in Nederland passend onderwijs te bieden, is nog veel meer nodig. Elk kind op de wachtlijst is er immers één te veel. Herstart junior is weliswaar een goede vroegtijdige interventie, maar vormt slechts een tijdelijke oplossing. Wel kan het project een bijdrage leveren aan preventie van definitieve schooluitval.

Bron

• Van Haersma Buma, C. Op de Rails & Herstart junior. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2011.