Tevredenheid niet vanzelfsprekend op speciaal onderwijs

woensdag, 21 september 2011

Leerlingen in het cluster 4 onderwijs zijn wisselend tevreden. Dat is te lezen in het Tijdschrijft voor Orthopedagiek van deze maand. De uitkomsten van het onderzoek benadrukken een aantal punten die aandacht verdienen. De tevredenheid van leerlingen is namelijk goed te beïnvloeden.

Over het algemeen zijn de ruim 750 onderzochte leerlingen redelijk tevreden. Er is verschil in de factoren die bepalend zijn voor het welbevinden van de leerlingen. Op het VSO spelen sociale aspecten een grotere rol in hun welbevinden, terwijl op het SO de onderwijsomgeving meer bepalend is.

Jongens vinden het wel best
Meisjes zijn minder tevreden dan jongens. Jongens voelen zich gemiddeld genomen veiliger op school. Van meisjes is algemeen bekend dat zij vaker last krijgen van angst en depressie, wellicht hangt deze kwetsbaarheid hiermee samen.

Uithuisgeplaatst
Kinderen die opgenomen zijn in een residentiële instelling zijn minder tevreden dan kinderen die thuis wonen. Het is begrijpelijk dat het geluksgevoel van uithuisgeplaatste kinderen een flinke tik heeft gekregen. De uithuisplaatsing is tenslotte niet zonder reden gebeurd en is uiteraard al een ingrijpende gebeurtenis op zich. Geen wonder deze kinderen zich ook op school minder fijn voelen.

Hoe ouder hoe minder tevreden
VSO-leerlingen zijn minder tevreden dan SO leerlingen. Ook dit gegeven doet niet echt verbazen. Voor veel kinderen is de basisschool een relatief zorgeloze periode. Er wordt minder van je gevraagd en je wereld is klein, beschermd en overzichtelijk. Je lichaam is bovendien betrouwbaar en je uiterlijk nog niet zo belangrijk.
De middelbare school en de puberteit brengen veel veranderingen en onzekerheden met zich mee. Blijkbaar met negatieve gevolgen voor het gevoel van tevredenheid.
Zoals gezegd zijn voor de VSO leerlingen sociale aspecten zoals het schoolklimaat en de sfeer in de klas erg belangrijk. Het belang dat gehecht wordt aan sociale relaties is kenmerkend voor de adolescentieperiode waarin VO-leerlingen zich bevinden.

Tevredenheid makkelijk te beïnvloeden
Verder komt uit het onderzoek naar voren dat het goed is voor het welbevinden als er meer gefocust wordt op het leren en minder op de prestatie. Ook klassencondities als de werkplek, het lesrooster, het tempo en de instructie van de lesstof blijken opnieuw belangrijk. Hierbij dient het onderwijsgevend personeel goed begeleid te worden, want het welbevinden van de leerkracht werkt weer door in dat van de leerling.

Bron

• Tick, N. et al. Het schoolwelbevinden van leerlingen in het Speciaal Onderwijs cluster 4. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2011.