dinsdag, 06 september 2011
In iedere klas in Nederland zitten gemiddeld vier kinderen die een potentiëel traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt. Geslacht, culturele achter-grond of woonplaats maken geen verschil voor de kans om blootgesteld te worden aan zo'n schokkende gebeurtenis. In juni 2011 is dr. E. Alisic van de Universiteit Utrecht gepromoveerd op dit thema. Uit haar onderzoek komen diverse inzichten naar voren.
De onderzoekster ondervroeg leerkrachten, leerlingen en ouders over de traumatische ervaringen van kinderen in groep 5 t/m 8. Chronische mishandeling en misbruik of scheiding van ouders werden niet meegenomen in dit onderzoek.
Verschillende stressreacties
Kinderen blijken heel verschillend te reageren op schokkende gebeurtenissen. En er zijn ook kinderen die gewoon doorgaan alsof er niets gebeurd is. Toch laten de meeste kinderen op hun eigen manier stressreacties zien. De eerste weken na een schokkende gebeurtenis is dit normaal. Bij de meeste kinderen verloopt het herstel natuurlijk.
Kinderen blijken heel verschillend te reageren op schokkende gebeurtenissen. En er zijn ook kinderen die gewoon doorgaan alsof er niets gebeurd is. Toch laten de meeste kinderen op hun eigen manier stressreacties zien. De eerste weken na een schokkende gebeurtenis is dit normaal. Bij de meeste kinderen verloopt het herstel natuurlijk.
Do's and don'ts voor de leerkracht
Leerkrachten worstelen vaak met hun rol in de verwerking van het kind en voelen zich soms onmachtig. Het helpt kinderen om snel weer een normale dag- en lesroutine op te pakken. Structuur en de gebruikelijke opvoedingsregels geven houvast en een gevoel van veiligheid.
Leerkrachten worstelen vaak met hun rol in de verwerking van het kind en voelen zich soms onmachtig. Het helpt kinderen om snel weer een normale dag- en lesroutine op te pakken. Structuur en de gebruikelijke opvoedingsregels geven houvast en een gevoel van veiligheid.
In de meeste gevallen is het goed om zo snel mogelijk kort aan de klas te vertellen wat er gebeurd is. Belangrijk daarbij is om dit wel goed af te stemmen met het getroffen kind, de ouders en andere leerkrachten. Duidelijke grenzen en afspraken met de klas voorkomen dat kinderen doorslaan in "indianenverhalen".
Het is belangrijk dat het kind expressie kan geven aan zijn gevoelens, dat kan door middel van korte gesprekjes of in een creatieve vorm. Door een boek te lezen kunnen kinderen ervaren dat ze niet de enige zijn die iets ergs hebben meegemaakt. Ze kunnen zelf lezen hoe andere kinderen ermee zijn omgegaan.
Het is belangrijk dat het kind expressie kan geven aan zijn gevoelens, dat kan door middel van korte gesprekjes of in een creatieve vorm. Door een boek te lezen kunnen kinderen ervaren dat ze niet de enige zijn die iets ergs hebben meegemaakt. Ze kunnen zelf lezen hoe andere kinderen ermee zijn omgegaan.
Kenmerkend voor een trauma is dat het kind geen controle had over de situatie. Het gevoel van controle kan teruggebracht worden door een kind zelf bepaalde keuzes te laten maken.
Gedrags- en concentratieproblemen kunnen gerelateerd zijn aan een schokkende gebeurtenis en gaan meestal vanzelf weer over. Het kan zinvol zijn een kind tijdelijk minder huiswerk of makkelijkere taakjes te laten doen, om dit later weer rustig op te bouwen.
Gedrags- en concentratieproblemen kunnen gerelateerd zijn aan een schokkende gebeurtenis en gaan meestal vanzelf weer over. Het kan zinvol zijn een kind tijdelijk minder huiswerk of makkelijkere taakjes te laten doen, om dit later weer rustig op te bouwen.
Kans op PTSS
Voor kinderen die na een maand nog onverminderd stressreacties laten zien, wordt geadviseerd hulp in te schakelen. Bij deze kinderen bestaat het risico dat zij een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) ontwikkelen. Belangrijke voorspellers van lange termijn stress zijn: de heftigheid van de acute stresssymptomen en aanleg voor angst en depressie. Ook de ernst van de gebeurtenis en de lengte van een eventuele ziekenhuisopname hebben invloed hierop. Verder hebben meisjes meer kans om PTSS te ontwikkelen dan jongens.
Getroffen kinderen gaven zelf aan dat ze geholpen werden door positieve afleiding, stap voor stap weer meedoen en de steun van ouders, vriendjes en knuffels.
Tot slot wordt leerkrachten geadviseerd zelf ook steun te zoeken, bijvoorbeeld bij collega's. Eventuele stressklachten moeten serieus genomen worden!
Bronnen
- Alisic. E. Children and trauma: a broad perspective on exposure and recovery. Proefschrift Universiteit Utrecht, 2011. origineel artikel
- Website UMC http://www.umcutrecht.nl/ Toolkit Kind en Trauma. Klik hier voor meer informatie en praktische tips.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten