vrijdag, 27 mei 2011
Opmerkelijk nieuws uit de hoek van de sociale psychologie. Het was al langer bekend dat leiders meer dan gemiddeld grensoverschrijdend gedrag vertonen. Uit recent onderzoek is nu gebleken dat ook het omgekeerde waar is: mensen die vaak grenzen overschrijden, worden door hun omgeving als leider gezien.
Of ze daadwerkelijk over goede leiderschapscapaciteiten beschikken, doet er voor de omgeving niet toe. De Italiaanse premier Berlusconi is hier een goed voorbeeld van. De man overschrijdt continu de norm, maar is nog steeds aan de macht. Blijkbaar is er sprake van een zichzelf versterkend effect.
Aso-experiment
Het onderzoek verliep als volgt. In een serie experimenten kregen proefpersonen te maken met mensen die te laat kwamen, iemands anders koffie opdronken, met de voeten op tafel gingen zitten en sigarettenas op de grond gooiden in plaats van in de asbak. Daarnaast ontmoetten zij mensen die zich wél volgens de norm gedroegen. Vervolgens moesten ze vragen beantwoorden over de personen die ze ontmoet hadden. De eerste groep mensen werd door de proefpersonen machtiger gevonden dan de tweede. Zij kunnen doen wat ze willen, lijken onaantastbaar.
Het onderzoek verliep als volgt. In een serie experimenten kregen proefpersonen te maken met mensen die te laat kwamen, iemands anders koffie opdronken, met de voeten op tafel gingen zitten en sigarettenas op de grond gooiden in plaats van in de asbak. Daarnaast ontmoetten zij mensen die zich wél volgens de norm gedroegen. Vervolgens moesten ze vragen beantwoorden over de personen die ze ontmoet hadden. De eerste groep mensen werd door de proefpersonen machtiger gevonden dan de tweede. Zij kunnen doen wat ze willen, lijken onaantastbaar.
Huftergedrag in cluster 4
Dit fenomeen is cluster 4 helaas alles behalve vreemd. Grensoverschrijdend gedrag geeft status, vooral in het meer praktijkgerichte onderwijs. Volgzamere leerlingen kijken hier tegenop en erkennen de grensoverschrijder als leider. Zij kopiëren het gedrag in de hoop op dezelfde status en bescherming, maar realiseren zich onvoldoende dat zij hiermee de leider nog meer macht geven. Macht die niet zelden misbruikt wordt voor schadelijke doeleinden.
Dit fenomeen is cluster 4 helaas alles behalve vreemd. Grensoverschrijdend gedrag geeft status, vooral in het meer praktijkgerichte onderwijs. Volgzamere leerlingen kijken hier tegenop en erkennen de grensoverschrijder als leider. Zij kopiëren het gedrag in de hoop op dezelfde status en bescherming, maar realiseren zich onvoldoende dat zij hiermee de leider nog meer macht geven. Macht die niet zelden misbruikt wordt voor schadelijke doeleinden.
Een lesje bewustwording
Deze onderzoeksuitkomst is dus eigenlijk geen goed nieuws. Toch kunnen we er een les uit trekken, aldus de onderzoekers. En dan bedoelen ze niet dat we ons allemaal als hufters moeten gaan gedragen. Mensen moeten zich bewust worden dat ze iemand macht toekennen op basis van onfatsoenlijk gedrag, in plaats van op basis van kwaliteiten. Bewustwording is een eerste stap richting verandering.
Kinderen moeten leren dat asociaal gedrag uiteindelijk niet loont. Ouders, begeleiders en leerkrachten kunnen het goede voorbeeld geven door gezag uit te oefenen op basis van respect en vertrouwen. Hiermee kun je niet vroeg genoeg beginnen.
Deze onderzoeksuitkomst is dus eigenlijk geen goed nieuws. Toch kunnen we er een les uit trekken, aldus de onderzoekers. En dan bedoelen ze niet dat we ons allemaal als hufters moeten gaan gedragen. Mensen moeten zich bewust worden dat ze iemand macht toekennen op basis van onfatsoenlijk gedrag, in plaats van op basis van kwaliteiten. Bewustwording is een eerste stap richting verandering.
Kinderen moeten leren dat asociaal gedrag uiteindelijk niet loont. Ouders, begeleiders en leerkrachten kunnen het goede voorbeeld geven door gezag uit te oefenen op basis van respect en vertrouwen. Hiermee kun je niet vroeg genoeg beginnen.
Bron
- Homan, A. et al. Breaking the rules to rise to power. Social Psychology en Personality Science, 2011. origineel artikel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten