dinsdag, 15 november 2011
Ruim anderhalf miljoen kinderen in Nederland hebben een ouder met een psychiatrische stoornis. Omgaan met psychische problematiek in combinatie met de verantwoordelijkheden van een kind opvoeden is moeilijk. KOPP kinderen lopen mede daardoor meer risico zelf een psychische stoornis te ontwikkelen. In België zijn de afgelopen vier jaar de effecten van het preventieve programma KOPP OP! onderzocht. De resultaten zijn veelbelovend.
Aanleiding voor onderzoek
In de hulpverleningssector is men slechts in beperkte mate op de hoogte van het thema KOPP. Volwassenen met een psychisch probleem worden bij hun vraag om hulp doorgaans als individu op zich ondersteund. Nog te vaak wordt over het hoofd gezien dat naasten van de cliënt evengoed onder de problemen gebukt gaan.
In de hulpverleningssector is men slechts in beperkte mate op de hoogte van het thema KOPP. Volwassenen met een psychisch probleem worden bij hun vraag om hulp doorgaans als individu op zich ondersteund. Nog te vaak wordt over het hoofd gezien dat naasten van de cliënt evengoed onder de problemen gebukt gaan.
Psychische problemen kunnen de rol als ouder bemoeilijken, wat voor kinderen niet onopgemerkt blijft. Zo bleek dat veel volwassen KOPP-kinderen terugblikten op een jeugd waarin ze een gebrek aan duidelijkheid, openheid en mogelijkheid tot communicatie over de problematiek van de zieke ouder hebben ervaren. Dit liet bij hun grote sporen na.
Daarnaast zijn er KOPP-kinderen wiens ouders zich nooit aanmelden voor enige vorm van hulpverlening of die door gebrek aan informatie 'onzichtbaar' blijven.
Preventieprogramma KOPP OP!
De KOPP OP!-interventie bestaat uit twee lagen; één voor het gezin en één voor de hulpverlener.
De KOPP OP!-interventie bestaat uit twee lagen; één voor het gezin en één voor de hulpverlener.
- Voor het gezin: gesprekken met het kind over zijn beleving van de problematiek van de ouder. Psycho-educatie maakt hier deel van uit. De hulpverlener probeert de risico- en beschermingsfactoren in kaart te brengen en optimaal te beïnvloeden. Hierbij wordt het hele sociale netwerk (school, buurt en familie) actief betrokken.
- Voor de hulpverlener: een 3-daagse interactieve training, waarin een koppeling van theorie en praktijkaspecten met betrekking tot KOPP centraal staan.
Gezinnen in twee groepen verdeeld
Aan het onderzoek namen 47 gezinnen deel: 47 kinderen uit een gezin waarin minstens één ouder aan een psychische stoornis leed. De ene helft werd in de controlegroep ingedeeld. Deze gezinnen kregen wel een kennismakingsgesprek en uitleg over het onderzoek, maar geen behandeling. De andere helft werd ingedeeld in de interventiegroep en kreeg wel het KOPP OP!-programma aangeboden. Belangrijk is dat alle kinderen, zowel controlegroep als interventiegroep, bij aanvang psychisch gezond waren. Dit werd gemeten met gedragsvragenlijsten.
Aan het onderzoek namen 47 gezinnen deel: 47 kinderen uit een gezin waarin minstens één ouder aan een psychische stoornis leed. De ene helft werd in de controlegroep ingedeeld. Deze gezinnen kregen wel een kennismakingsgesprek en uitleg over het onderzoek, maar geen behandeling. De andere helft werd ingedeeld in de interventiegroep en kreeg wel het KOPP OP!-programma aangeboden. Belangrijk is dat alle kinderen, zowel controlegroep als interventiegroep, bij aanvang psychisch gezond waren. Dit werd gemeten met gedragsvragenlijsten.
Afname in gedragsproblemen door KOPP OP!
Na afloop van de interventie werden de kinderen opnieuw aan de hand van vragenlijsten bekeken. En wat bleek? De kinderen uit de interventiegroep hadden volgens hun ouders aanzienlijk minder problemen gekregen! Vooral in agressief gedrag, concentratieproblemen en denkproblemen was een afname te zien. Ook vonden ouders hun kinderen minder teruggetrokken en depressief. Deze laatste effecten bleven echter op lange termijn niet even sterk. Een aanpassing van frequentie en intensiteit van het preventief programma in de toekomst kan hier mogelijk aan tegemoet komen.
Na afloop van de interventie werden de kinderen opnieuw aan de hand van vragenlijsten bekeken. En wat bleek? De kinderen uit de interventiegroep hadden volgens hun ouders aanzienlijk minder problemen gekregen! Vooral in agressief gedrag, concentratieproblemen en denkproblemen was een afname te zien. Ook vonden ouders hun kinderen minder teruggetrokken en depressief. Deze laatste effecten bleven echter op lange termijn niet even sterk. Een aanpassing van frequentie en intensiteit van het preventief programma in de toekomst kan hier mogelijk aan tegemoet komen.
Ook effect op steun en inzicht
Kinderen ervaren na de begeleiding door KOPP OP! meer steun van de leerkracht op school. Van andere omgevingsfiguren nam de ervaren steun helaas niet toe.Kinderen beschikken over een beter ziekte-inzicht dan voorheen. De psycho-educatie met betrekking tot de problematiek van de ouder heeft tot gevolg dat de kinderen meer vertrouwd zijn met de diagnose, het 'hoe en wat' van de problemen. Ze begrijpen de reacties van de ouder beter en zijn in staat deze binnen de problematiek te kaderen, waardoor ze minder geneigd zijn te denken dat de problemen zich voordoen door hun schuld. Schuld- en schaamtegevoelens nemen op lange termijn af. Deze tendens wordt niet gevonden in de controlegroep.
Kinderen ervaren na de begeleiding door KOPP OP! meer steun van de leerkracht op school. Van andere omgevingsfiguren nam de ervaren steun helaas niet toe.Kinderen beschikken over een beter ziekte-inzicht dan voorheen. De psycho-educatie met betrekking tot de problematiek van de ouder heeft tot gevolg dat de kinderen meer vertrouwd zijn met de diagnose, het 'hoe en wat' van de problemen. Ze begrijpen de reacties van de ouder beter en zijn in staat deze binnen de problematiek te kaderen, waardoor ze minder geneigd zijn te denken dat de problemen zich voordoen door hun schuld. Schuld- en schaamtegevoelens nemen op lange termijn af. Deze tendens wordt niet gevonden in de controlegroep.
Effect op hulpverleners
De kennis van KOPP en de competentiebeleving groeien bij de hulpverleners, als gevolg van de training. Beide zaken blijven ook op langere termijn behouden. De theorie en de sterke link met de praktijk via videofragmenten, casusbesprekingen en rollenspelen, worden hiervoor verantwoordelijk geacht.
De kennis van KOPP en de competentiebeleving groeien bij de hulpverleners, als gevolg van de training. Beide zaken blijven ook op langere termijn behouden. De theorie en de sterke link met de praktijk via videofragmenten, casusbesprekingen en rollenspelen, worden hiervoor verantwoordelijk geacht.
Conclusie is dat zowel het gezinsaanbod als de hulpverlenerstraining van KOPP OP! positieve gevolgen hebben voor de beoogde doelgroep. Dit zijn interessante resultaten die uitnodigen tot verder onderzoek en uitbreiding van initiatieven in de praktijk toegespitst op de KOPP-thematiek.
Bron
- Website KOPP Vlaanderen [accessed november 2011] www.koppvlaanderen.be. Onderzoek naar de impact van preventie bij KOPP. origineel artikel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten